ภาระหน้าที่หลักประการหนึ่งของสถาบันอุดมศึกษานอกจากการผลิตบัณฑิต การวิจัย การทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม คือ การให้บริการวิชาการแก่ชุมชน ซึ่งมหาวิทยาลัยบูรพาได้ตระหนักถึงความสำคัญของบทบาทนี้ จึงได้ริเริ่มให้มีโครงการบริการวิชาการแก่ชุมชนในรูปแบบต่าง ๆ มาตั้งแต่ยังเป็นวิทยาลัยวิชาการศึกษาบางแสน จนกระทั่งได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒบางแสน บทบาทและภาระหน้าที่นี้ได้ทวีมากขึ้นเป็นลำดับ จึงได้จัดตั้งงานบริการวิชาการแก่ชุมชนขึ้น โดยเป็นหน่วยงานภายในสังกัดกองธุรการวิทยาเขต และได้ดำเนินงานด้านการบริการวิชาการแก่ชุมชนมาอย่างต่อเนื่อง

ในปี พ.ศ. 2533 มหาวิทยาลัยได้ปรับเปลี่ยนสถานภาพจาก “มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน” มาเป็น “มหาวิทยาลัยบูรพา” มหาวิทยาลัย มีนโยบายที่จะยกระดับงานบริการวิชาการแก่ชุมชน ซึ่งเดิมดำเนินงานในรูปแบบโครงการพิเศษเป็นการภายในให้เป็น “สำนักบริการวิชาการ” ซึ่งจะสามารถทำหน้าที่ในการบริการวิชาการแก่ชุมชนได้กว้างขวางและทั่วถึงมากยิ่งขึ้น ประกอบกับรัฐบาลมีดำริให้มีการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออก มหาวิทยาลัยจึงเสนอโครงการจัดตั้ง “สำนักบริการวิชาการ” เข้าบรรจุในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 7 (พ.ศ. 2535 – 2537) ซึ่งได้รับการอนุมัติให้บรรจุไว้ในแผนพัฒนาดังกล่าว โดยสามารถดำเนินการได้ตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2535 เป็นต้นมา

สำนักบริการวิชาการได้รับอนุมัติ ให้จัดตั้งเป็นส่วนงานเทียบเท่าคณะตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา ฉบับประกาศทั่วไป เล่ม 111 ตอนที่ 10 ก. ลงวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2537 และประกาศการแบ่งส่วนราชการ มหาวิทยาลัยบูรพา ในราชกิจจานุเบกษา ฉบับประกาศทั่วไป เล่ม 111 ตอนที่ 39 ง. ลงวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 แบ่งส่วนราชการของสำนักบริการวิชาการออกเป็น 3 ฝ่าย ได้แก่ สำนักงานเลขานุการ ฝ่ายฝึกอบรม และฝ่ายส่งเสริมและเผยแพร่วิชาการ ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2556 มหาวิทยาลัยได้อนุมัติให้จัดตั้งฝ่ายพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อมเพิ่มอีก 1 ฝ่าย ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2558 มหาวิทยาลัยบูรพา ได้อนุมัติให้จัดตั้งศูนย์ทรัพย์สินทางปัญญาและถ่ายทอดเทคโนโลยี และในปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 ได้อนุมัติให้จัดตั้งศูนย์ประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA)

สำนักบริการวิชาการเป็นหน่วยงานที่ดำเนินการโดยมุ่งเน้นในการสนับสนุนภารกิจการให้บริการวิชาการแก่สังคมของมหาวิทยาลัย พร้อมในการดำเนินการและพัฒนางานให้สอดคล้องกับแผนการพัฒนาและนโยบายของมหาวิทยาลัยและของประเทศชาติ เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชน ชุมชน สังคม และประเทศชาติ